ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΗΘΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ (12 ΤΟΜΟΙ)

Ο ορθόδοξος κόσμος εστερείτο έως τώρα ιδίας θεολογικής εγκυκλοπαιδείας. Δύο παλαιότεραι προσπάθειαι, μία εις την Ρωσσίαν και μία εις την Ελλάδα, είχον απομείνει ημιτελείς. Η παρούσα φαίνεται έχουσα τας προϋποθέσεις, πνευματικάς και υλικάς, δια να φθάσει εις αίσιον πέρας, αλλά και να αποδειχθεί γενικώτερον ωφέλιμος. [...] Το παρόν έργον, πράγματι, δεν απευθύνεται μόνον προς το «μικρόν ποίμνιον», το «κατάλειμμα» της Μιάς Αγίας, το οποίον είναι ο ορθόδοξος λαός. Αποτείνεται, ως μαρτυρία της Ορθοδοξίας, και προς την λοιπήν χριστιανωσύνην. Πρόκειται περί έργου, το οποίον δεν είναι ακαδημαϊκού χαρακτήρος, αλλά παρουσία ζωής. Η δαψιλής αναφορά εις τους Πατέρας, τα υπό τα αγιολογικά άρθρα εμφανιζόμενα συναξάρια και τροπάρια, η έξαρσις της σημασίας της Βυζαντινής τέχνης, αι λειτουργικαί περιγραφαί και η πυκνή παράθεσις λαογραφικού υλικού καθιστούν το παρόν έργον ικανόν να εκπληρώσει τον ουσιώδη τούτον σκοπόν του.

(Από τον πρόλογο του έργου, που υπογράφει ο Φώτης Κόντογλου, καλλιτεχνικός σύμβουλος της εγκυκλοπαιδείας)

Η παρούσα Εγκυκλοπαιδεία περιλαμβάνει λήμματα αναφερόμενα εις τους τέσσαρας κλάδους της Θεολογίας (Ερμηνευτικόν, Ιστορικόν, Συστηματικόν και Πρακτικόν) και εις τας ηθικοκοινωνικάς επιστήμας. Ως έργο με χαρακτήρα μαρτυρίας της Ορθοδοξίας, άρθρα υπαγόμενα εις τον κύκλον της ορθοδόξου σκέψεως και βιώσεως θέματα τυγχάνουν ευρυτέρας διαλαβής [...]

Την ευθύνην δι' έκαστον άρθρον ή σπόνδυλον φέρει ο υπογράφων ή ελλείψει υπογραφής η Σύνταξις. Πάντα τα ανυπόγραφα άρθρα είναι ηγγυημένης επιστημονικότητος, τινά δε εκ τούτων ενέχουν ιδιαιτέρως υψηλήν επιστημονικήν και πνευματικήν αξίαν δια την πρωτοτυπίαν και την πληρότητά των. Τούτο έχει σημασίαν αφ' ενός μεν δια την επιστημονικήν ορθότητα, αφ' ετέρου δε δια τας αποχρώσεις ιδεών και τον διδόμενον τόνον εις απόψεις και σημεία της θεολογικής διαπραγματεύσεως, λαμβανομένου υπ' όψιν του γεγονότος ότι η ορθόδοξος Θεολογία, πέραν των σαφών δογματικών δεδομένων, είναι ελευθέρα εις την κίνησίν της, αρκεί να συντείνη εις την έξαρσιν και φωταγώγησιν της Παραδόσεως.

(Από τις «Οδηγίες δια την χρήσιν της εγκυκλοπαιδείας»)

Εκδότης - ιδιοκτήτης της όλης προσπάθειας ήταν ο Αθανάσιος Μαρτίνος.