ΑΙ ΠΕΡΙ ΑΡΕΘΑ ΣΠΟΥΔΑΙ ΚΑΙ Ο ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΚΟΥΓΕΑΣ

Η προσωπικότης και το έργον του συγχρόνου προς τον Μέγαν Φώτιον πρωτοθρόνου μητροπολίτου Καισαρείας Αρέθα δεν προβάλλονται ουδέ σήμερον τόσον έντονα, όσον πραγματικά αξίζουν. Ο πνευματικός κόσμος όμως έχει ήδη παγιώσει ενθουσιαστικήν περί αυτών κρίσιν. Γράφει προσφάτως ο καθηγητής Διον. Ζακυνθηνός εις την Βυζαντινήν  Ιστορίαν του (Αθήναι 1972, σ. 243): «Ο πνευματικός βίος, τον οποίον είδομεν ανακαινιζόμενον από των πρώτων δεκαετηρίδων του ενάτου αιώνος, εισέρχεται εις μεγάλην ακμήν διά της θεραπείας των Ελληνικών σπουδών. Ο πατριάρχης Φώτιος και ο Καισαρείας Αρέθας προεξάρχουν της νέας ταύτης Σχολής του Ελληνισμού». Και εν συνεχεία (σ. 353): «Πλην του Λέοντος του Φιλοσόφου, δύο μεγάλαι προσωπικότητες δεσπόζουν της αναγεννήσεως του ενάτου αιώνος, ο πατριάρχης Φώτιος και ο Αρχιεπίσκοπος Καισαρείας Αρέθας». Και ακόμη (σ. 357): «Εν τω συνόλω ο Αρέθας, ο μέγας φιλόλογος των μέσων βυζαντινών χρόνων, ο «πρώτος των μεγάλων ανθρωπιστών» εν τη νεωτέρα του όρου εννοία, κατηύθυναν την έρευναν πρςο τας πηγάς της κλασσικής Παιδείας και της Ελληνικής διανοήσεως». Αϊδιος θα είναι η ευγνωμοσύνη όλων μας προς την προσφοράν του. Ο Αρέθας μας διέσωσε τον Πλάτωνα, τον Παυσανίαν, τον Λουκιανόν και πλείστους άλλους αρχαίους Έλληνας συγγραφείς, τους Έλληνας πατέρας των παλαιοχριστιανικών αιώνων, μας εκληρονόμησε το σημαντικώτερον μέρος της απωτέρας Ελληνικής πνευματικής δημιουργίας [...]

(Απόσπασμα από το βιβλίο)