Ο Αλέξανδρος, γιός του Παπα - Αδαμαντίου Εμμανουήλ Μοσκοβάκη, που έμεινε γνωστός στα ελληνικά γράμματα και πιο πέρα ακόμη, ως Παπαδιαμάντης, παίρνοντας σαν επίθετό του το βαφτιστικό όνομα του πατέρα του με την ιδιότητα του παπά που είχε -Παπαδιαμάντης- προερχόταν από την παλιά Καστρινή Σκιαθίτικη οικογένεια Μοσχοβάκη από τον πατέρα του και από την μητέρα του κρατούσε από την έγκριτη οικογένεια των Μωραϊταίων. Γεννημένος στις 4 Μαρτίου 1851 έλαβε μόρφωση υποδειγματική, φοιτώντας διαδοχικά στο σχολαρχείο Σκοπέλου για δύο έτη, στο γυμνάσιο Χαλκίδας έπειτα, ολοκληρώνοντας εν τέλει τις γυμνασιακές του σπουδές στο Βαρβάκειο γυμνάσιο Πειραιά. Αν και γράφτηκε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, εγκατέλειψε τις σπουδές του για να καταπιαστεί με την δημοσιογραφία, γράφοντας στο σατυρικό περιοδικό «Μη χάνεσαι», και στην εφημερίδα «Ακρόπολις» του φίλου του Γαβριηλίδη.
Παράλληλα με την εργασία του αρχίζει να αναπτύσσει το συγγραφικό του τάλαντο, ετοιμάζοντας το πρώτο του μυθιστόρημα με τίτλο «Μετανάστις», που δημοσιεύθηκε σε επιφυλλίδες το 1879. Τρία χρόνια αργότερα, δημοσιεύθηκε το δεύτερο μυθιστόρημά του «Οι έμποροι των εθνών», έργο που προκάλεσε ζωηρές εντυπώσεις στους λογοτεχνικούς κύκλους και αγαπήθηκε από το αναγνωστικό κοινό. Ακολούθησε το μυθιστόρημα «Η γυφτοπούλα» που αποτέλεσε και τον θρίαμβο του συγγραφέα, ενώ έπονται μεταξύ άλλων οι αριστουργηματικές νουβέλες «Χρίστος Μηλιώνης» και «Φόνισσα». Εντούτοις, ο μεγάλος λογοτέχνης δεν τύπωσε κανένα βιβλίο στην διάρκεια της ζωής του, παρά, όλα τα έργα του δημοσιεύτηκαν σε εφημερίδες.
Το έργο του Παπαδιαμάντη δεν αποτελεί απλώς τη συγγραφική παραγωγή ενός δοκιμώτατου διηγηματογράφου, αλλά κυρίως την εκδήλωση της εσωτερικής ζωής, την ομολογία της πίστης του στον Χριστό, την Ορθόδοξη Εκκλησία του και την Ορθόδοξη Ελλάδα. Δίκαια σημειώνει ο Γρ. Ξενόπουλος για την προσωπικότητα του Παπαδιαμάντη: «Δεν εψεύτηκε ποτέ, δεν εμιμήθη ποτέ, δεν επροσποιήθη ποτέ, δεν εκιβδηλοποίησε ποτέ. Έκοψε μόνον ολόχρυσα νομίσματα από το μεταλλείον της ψυχής του, της αγνής και αδιαφθόρου... Η ψυχή του είναι καθαυτό η ρωμέϊκη λαϊκή ψυχή».
