Ο ΖΗΤΙΑΝΟΣ (Γ' ΕΚΔΟΣΗ)

Η νουβέλα του «Ζητιάνου» γνώρισε μεγάλη επιτυχία και διαβάστηκε από γενιές Ελλήνων. Ο πρωταγωνιστής του έργου, Κώστας Τζιρίτης (ή Τζιριτόκωστας) υπήρξε η διάσημη λογοτεχνική φιγούρα της Ελλάδας, μέχρι την εμφάνιση του Αλέξη Ζορμπά του Καζαντζάκη.

Το θέμα του έργου είναι η άφιξη του ζητιάνου από την ορεινή Ναύπακτο στο θεσσαλικό κάμπο, στο χωριό Νυχτερέμι (σημερινός Παλιόπυργος Λάρισας) και οι καταστροφές που η άφιξή του θα φέρει στις ζωές των κατοίκων του χωριού. Σύμφωνα με τον κριτικό Φώτο Πολίτη, «ο Τζιριτόκωστας δεν είναι απλώς ένας κοινός τύπος Κραβαρίτη. Είναι ο Έλλην πολιτικός, ο Έλλην επιστήμων, ο Έλλην χρηματιστής ή έμπορος, ο ολέθριος "έξυπνος" Ρωμηός της εποχής μας.»

Πρωτοδημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Εστία» σε συνέχειες από τις 9 Απριλίου έως τις 8 Ιουνίου 1896, χωρισμένο σε 5 κεφάλαια. Η πρώτη έκδοση σε βιβλίο έγινε το 1897 από το «Τυπογραφείον της Εστίας» των Κ. Μάισνερ και Ν. Καργαδούρη, ενώ η β΄ έκδοση έγινε από το «Βιβλιοπωλείον της Εστίας» του Ι. Δ. Κολλάρου το 1920 με διαφορετικούς τίτλους κεφαλαίων. Ακολούθησαν και άλλες εκδόσεις από την Εστία του Κολλάρου διακοσμημένες με ξυλογραφίες του καλλιτέχνη Ε. Σπυρίδωνος. Το διήγημα έχει μεταφραστεί στα αγγλικά, γαλλικά, ιταλικά, ολλανδικά και γερμανικά.

(Διασκευασμένα στοιχεία από την εγκυκλοπαίδεια Wikipedia)