ΚΑΣΣΙΑΝΗ (ΣΤΕΜΜΑ ΚΑΙ ΡΑΣΟ)

Είναι δύσκολο να ακολουθήσει κανείς την εκδοτική παρουσία της Κασσιανής στα λαϊκά αναγνώσματα σε τόμους, τεύχη, φυλλάδια και μυθιστορήματα επιφυλλίδας. Από ότι φαίνεται το μυθιστορηματικό αμάρτημα της δεν είναι μόνο συνεχές αλλά και διαρκές. Πολύ πριν την Άλωση ακόμα, η παραδοσιακή αυτή δημιουργία θα εξελίσσεται παράλληλα με τις όποιες έντεχνες προσπάθειες (συναξάρια, χρονογραφήματα κ.λ.π.) και θα επικεντρώνεται κύρια στο βίο και την πολιτεία του Μεγάλου Κωνσταντίνου και της μητέρας του Ελένης, τον στρατηγό Βελισάριο, το χτίσιμο της Αγίας Σοφίας, την Κασσιανή, τη Θεοδώρα και τα κατορθώματα των Ακριτών.

Στην Αθήνα του 1905, στις 30 Μαρτίου, στον τετρασέλιδο «ΧΡΟΝΟ» του Κ. Χαιρόπουλου, η «Κασσιανή» ξεκινά τη μυθιστορηματική καριέρα της σε συνέχειες, δια χειρός Αριστείδη Κυριακού. Θα ακολουθήσει από τις εκδόσεις «Σαραβάνος» ένας τόμος 1244 σελίδων. Έκτοτε, η Κασσιανή θα γίνει «η εν πολλαίς εκδόσεις περιπεσούσα γυνή» εντός κι εκτός Ελλάδος. Ενδεικτικά και επιλεκτικά σημειώνεται ότι, στη Θεσσαλονίκη εκδίδεται μεταπολεμικά σαν μυθιστόρημα επιφυλλίδας και σε πολλές συνέχειες η «Κασσιανή» από το «Μυθιστόρημα» του Θ. Σαμαρά (1947), συγγραφέας του έργου ο Βύχος Νέλτας, και το 1938 σε έκδοση της «Φωνής του λαού», εκδίδεται σε 140 σελίδες «Η Θεοδώρα η εταίρα που έγινε αυτοκράτειρα του Βυζαντίου». Η σύντομη αναφορά μας ολοκληρώνεται με το «Στέμμα και ράσο», το δραματικό ρομάντζο της Κασσιανής του Γεωργίου Ρούσου, ιδιότυπο ανάγνωσμα σε εικονογράφηση Φωκίωνα Δημητριάδη, που δημοσιεύτηκε σε συνέχειες από τον Απρίλιο έως τον Σεπτέμβριο του 1951 στην σειρά των εικονογραφημένων επιφυλλίδων της εφημερίδος «Τα Νέα», στην οποίαν ο συγγραφέας εργαζόταν ως αρχισυντάκτης. Το έργο κυκλοφόρησε σε αυτοτελή τόμο το 1952.