ΤΟ ΚΩΜΕΙΔΥΛΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΤΗΣ ΑΣΤΙΚΗΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗΣ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗΣ ΤΟΥ 19ου ΑΙΩΝΑ

Υπαίθρια θέατρα:

Η εφημερίδα «Μέλλον» του Δήμου Παπαθανασίου, νωρίς είχε καταπιαστεί με τα νέα θέατρα του Ιλισού (στήλες Ολυμπίου Διός, Μετς κ.λ.π.) Και άλλοι έγραψαν γι' αυτά, ο Στέφανος Ξένος πήγε περισσότερο σε βάθος, και το πιο σημαντικό, πριν ακόμα παρουσιαστεί το ελληνικό κωμειδύλλιο. Το «Μέλλον» στην έρευνά του με τον τίτλο «Τα εν Αθήναις θερινά θέατρα» (αριθ. φύλλου 1087/11.7.1874) σημειώνει πως η νυχτερινή πρωτεύουσα από το καλοκαίρι του 1873 άλλαξε όψη. Τα δημόσια θεάματα πριν από τρία χρόνια, μοιάζαν με σπάνιο καρπό προσιτό στους πλούσιους. Η φτωχότερη τάξη άκουγε γι' αυτά, όπως ακούει κανείς για την Κίνα και την Ιαπωνία: «Το χειμερινόν τωόντι, οίκος κατάλληλος εις σιταποθήκην, ήνοιξε τας πύλας αυτού περί μέσον Οκτώβριον, όπως δεχθή εις ακρόασιν των εν αυτώ ατυχώς παριστανομένων ιταλικών μελοδραμάτων εκλεκτούς τινας της κοινωνίας ημών, οίτινες, προς ουδέν λογιζόμενοι το χρήμα, ηδύναντο να δαπανήσωσι χωρίς έλεγχον συνειδήσεως δρχ. τρεις, όπως παραστώσι εις θέαμα, εις ο εν Ευρώπη παρίσταταί τις αντί ημίσεως φράγκου. Τοιουτοτρόπως λοιπόν το θέαμα, το αρχόμενον, ως ανωτέρω είπομεν, από μέσον Οκτωβρίου μέχρι της λήξεως των Απόκρεω, ήτον η μόνη διασκέδασις της ευπόρου αθηναϊκής κοινωνίας [...]

(Από την έκδοση του βιβλίου)